Problem badawczy:
Cukrzyca typu 1 (CT1) to choroba autoimmunologiczna, w której dochodzi do zniszczenia komórek beta wysp trzustkowych produkujących insulinę. Brak insuliny uniemożliwia komórkom ciała pobór glukozy z krwi, co prowadzi do ciężkich zaburzeń metabolicznych pod postacią kwasicy ketonowej, a nie leczona prowadzi do zgonu. Początek choroby w większości przypadków odnotowuje się w wieku wczesnodziecięcym i młodej dorosłości ze średnią wieku 8,1 lat. Z roku na rok obserwuje się stały wzrost zachorowalności na CT1. Depresja i zaburzenia lękowe u dzieci z CT1 są najczęściej diagnozowanymi dolegliwościami natury psychologicznej. Badania pokazują, że nawet 30,4% dzieci z CT1 cierpi z powodu depresji, a 32% ma zaburzenia lękowe. Związek między depresją i lękiem a kontrolą cukrzycy jest dwukierunkowy - zarówno zaburzenia emocjonalne wpływają na gorszy poziom wyrównania glikemii, jak i nawracające hipoglikemie i hiperglikemie wpływają na większe ryzyko depresji i lęku.
Cel badania:
Projekt badawczy uzyskał finansowanie z grantów IDUB 2021 i ma na celu zweryfikowanie jakie czynniki mogą predysponować dzieci z cukrzycą typu 1 do występowania zaburzeń nastroju i zaburzeń lękowych. W projekcie chcemy wyjaśnić, czy tendencyjnie uwarunkowana pamięć i uwaga, sposób kontroli glikemii, czynniki metaboliczne (m.in. poziom HDL, HbA1c), oraz czynniki behawioralne (jakość snu, aktywność fizyczna itd.) mają wpływ na poczucie własnej wartości i wizję siebie dzieci z CT1. Istotnym celem prezentowanego projektu będzie zbadanie, w jaki sposób styl rodzicielski, depresja, lęk, potrzeba kontroli rodziców moderują wpływ na nastrój depresyjny i lęki dzieci z CT1. Chcemy też wyróżnić czynniki ochronne, które redukują możliwość występowania tych zaburzeń.
Sposób przeprowadzenia badania:
Osobami badanymi będą dzieci w wieku 7-13 lat z diagnozą cukrzycy typu 1 od przynajmniej jednego roku oraz jeden z ich rodziców/opiekunów. Wymóg upływu czasu od diagnozy wynika z faktu, iż w badaniu nie będą uwzględniane osoby znajdujące się w fazie szoku związanej z diagnozą CT1. Uczestnicy badania wypełnią zarówno kwestionariusze dotyczące codziennego funkcjonowania dziecka z CT1 oraz nastroju, oraz wypełnią dwa zadania komputerowe sprawdzające pamięć i uwagę. W badaniu zostaną również uwzględnione odczyty z systemu ciągłego monitoringu glikemii (CGM) oraz wyniki z badań krwi z karty medycznej osoby badanej.
Instytucje zaangażowane w projekt
Projekt badawczy ma interdyscyplinarny charakter. W jego skład wchodzić będą pracownicy dwóch ośrodków naukowych - psycholodzy z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego oraz lekarze diabetolodzy i psycholog z Kliniki Pediatrii, Diabetologii, Endokrynologii i Nefrologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Kierownikiem grantu jest dr Andrzej Śliwerski