Krokodyle Łzy: Systematyczna analiza warunków, w których łzy emocjonalne są spostrzegane jako nieszczere
Źródło finasowania: Narodowe Centrum Nauki, OPUS 22
Kierowniczka: Monika Wróbel
Czas realizacji: 3.10.2022-2.10.2025
Ludzkie łzy emocjonalne stanowią silny sygnał tendencji afiliacyjnych i wzbudzają w innych intencję zbliżenia się do osoby płaczącej i udzielenia jej pomocy. Ten korzystny wpływ łez na relacje interpersonalne wynika z faktu, że łzy są uważane za szczere sygnały emocjonalne, a osobom płaczącym konsekwentnie przypisywane są cechy pożądane społecznie takie jak ciepło, uczciwość czy wiarygodność.
Te pozytywne konotacje łez są jednak dość często podważane przez popularne media i wiedzę potoczną, które przestawiają osoby płaczące jako skłonne do manipulacji, a ich łzy kwalifikują jako nieszczere. Przykładowo, Hilary Clinton oskarżono o ronienie krokodylich łez (tj. łez uważanych za nieszczere i manipulacyjne), kiedy płakała podczas kampanii prezydenckiej. Podobne oskarżenie padło pod adresem Beaty Kempy, która – w odpowiedzi na ostry komentarz polityka opozycji – rozpłakała się podczas wywiadu telewizyjnego.
W projekcie, przyglądamy się paradoksowi pomiędzy tym, że łzy uznawane są za sygnał szczerości, a potoczną wiarą w to, że łzy mogą służyć manipulacji. Próbujemy zidentyfikować specyficzne czynniki, których wystąpienie sprawia, że łzy mogą być uznane za nieszczere. W tym celu korzystamy ze zróżnicowanych materiałów bodźcowych, włączając w to filmy wideo pokazujące aktorów roniących łzy i demonstrujących różne zachowania związane z płaczem (np. szlochanie czy ocieranie łez), jak również zdjęcia osób z łzami i bez łez. Manipulujemy również czynnikami kontekstowymi. Przykładowo, przypisujemy osobom płaczącym mniej lub bardziej manipulacyjne tendencje lub sosujemy fotografie osób, których twarze różnią się pod względem morfologicznym (np. sugerując posiadanie cech stereotypowo przypisywanych przestępcom).
Poprzez koncentrację na wpływie kontekstu na całościową percepcję autentyczności łez i ocenę osoby płaczącej, wyniki naszego projektu mogą pomóc zrozumieć tendencyjność ocen dotyczących szczerości cudzych łez, a także wyjaśnić, dlaczego ludzie mają skłonność do ukrywania swoich łez w obecności innych osób.